STANOWISKO GŁÓWNEGO INSPEKTORATU PRACY W SPRAWIE CZASU PRACY KIEROWCÓW WYKONUJĄCYCH PRZEWOZY REGULARNE Z 7 LISTOPADA 2008 R.

(GPP-417-4560-915/08/PE)

Zgodnie z art. 11 ust. 2 ustawy z 16.4.2004 r. o czasie pracy kierowców (Dz.U. Nr 92, poz. 879) rozkłady czasu pracy kierowcy wykonującego przewóz regularny osób są ustalane na okresy nie krótsze niż dwa tygodnie, z zastrzeżeniem art. 19 ustawy. Zgodnie natomiast z jej art. 31e dla kierowców wykonujących przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km, rozkład czasu pracy ustala się na co najmniej jeden miesiąc.

Ustawa nie określa jednak wprost, na jaki maksymalny bądź minimalny okres pracodawca ma obowiązek tworzyć rozkłady czasu pracy kierowców wykonujących przewozy nieregularne osób. W tym zakresie, zdaniem departamentu, należy odnieść się do ogólnych reguł dotyczących zasad sporządzania rozkładów czasu pracy. Zgodnie [...] z nimi rozkład czasu pracy pracownika powinien być przyjęty na dany okres rozliczeniowy. Sporządzenie zatem harmonogramu czasu pracy na okres krótszy niż okres rozliczeniowy bez wyraźnego upoważnienia ustawowego naruszałoby ochronną funkcję przepisów ustawy.

Jednocześnie zgodnie z art. 16 ust. 1 ustawy do kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym może być stosowany, w szczególnie uzasadnionych przypadkach, system przerywanego czasu pracy według z góry ustalonego rozkładu, przewidującego nie więcej niż jedną przerwę w pracy w ciągu doby, trwającą nie dłużej niż pięć godzin. Gdy kierowca wykonuje przewozy regularne, przerwa może trwać nie dłużej niż sześć godzin, jeżeli dobowy wymiar czasu pracy nie przekracza siedmiu godzin. Przepis ten znajduje zastosowanie do wszystkich kierowców zatrudnionych w transporcie drogowym, w tym także do kierowców wykonujących przewozy regularne, których trasa nie przekracza 50 km.

Zgodnie natomiast z art. 16 ust. 3 ustawy przy ustalaniu rozkładu czasu pracy w systemie przerywanego czasu pracy stosuje się przepisy dotyczące przerw przeznaczonych na odpoczynek, chyba że przerwa przewidziana w ustalonym rozkładzie czasu pracy następuje nie później niż po upływie okresu, po którym kierowcy przysługuje przerwa przeznaczona na odpoczynek. Zgodnie z tym zapisem, jeżeli kierowca w rozkładzie czasu pracy ma zaplanowaną przerwę na odpoczynek, która rozpoczęłaby się lub trwała w trakcie opisanej w art. 16 przerwy, to przerwy tej pracownikowi już się nie udziela. Zostaje ona bowiem skonsumowana przez określoną w art. 16 przerwę w pracy. Nie oznacza to jednak, że gdy pracownik, zgodnie art. 31b ustawy, korzysta z przerwy podzielonej na krótsze okresy, to po zakończeniu określonej w art. 16 przerwy w pracy, nie będzie mógł wykorzystać pozostałej części przerwy na odpoczynek.

Równocześnie [...] zgodnie z art. 6 ust. 1 ustawy czasem pracy kierowcy jest czas od rozpoczęcia do zakończenia pracy, która obejmuje wszystkie czynności związane z wykonywaniem przewozu drogowego [...] Jeżeli zatem kierowca podczas postoju na pętli autobusowej faktycznie wykonuje pracę, okres tego postoju nie może być uznany za przerwę w pracy. Przerwa w pracy jest bowiem czasem, w którym pracownik nie świadczy pracy, choć okres tej przerwy może być wliczany do czasu pracy tego pracownika. Nie jest to zatem czas pracy, a jedynie czas wliczany do czasu pracy kierowcy. A zatem, jeżeli w trakcie postoju na pętli autobusowej kierowca nie może wykorzystać przysługującej mu przerwy, pracodawca powinien udzielić mu jej w innym terminie lub w inny sposób zaplanować rozkład czasu pracy tego pracownika.